Wyroby medyczne a VAT – zmiany w ustawie

Na skutek niepokoju wywołanego serią nierzetelnych doniesień prasowych dotyczących najnowszej nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług  w ostatnim okresie otrzymuję wiele pytań o skutki tych zmian. Chcę was uspokoić i wyjaśnić, że wyroby medyczne w rozumieniu ustawy o wyrobach medycznych dopuszczone do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej są i nadal będą objęte obniżoną stawką podatku od towarów i usług (VAT). Aktualne zmiany przepisów obejmują produkty, które nie posiadają statusu wyrobu medycznego i to one będą podlegały opodatkowaniu podstawową stawką.

Oczywiście trzeba pamiętać, co nie uległo zmianie, że wyroby medyczne, aby móc korzystać z preferencyjnej stawki VAT, muszą być dopuszczone do obrotu czyli spełniać wszystkie odnoszące się do nich wymagania, wynikające z ustawy o wyrobach medycznych, wydanych na jej podstawie rozporządzeń i bezpośrednio stosowanych aktów prawa UE.

Wyroby medyczne a VAT – co się zmienia?

Nowelizacja do ustawy o VAT z 14 grudnia 2017 r. przewiduje dokładnie 4 zmiany.

Podwyższenie stawki VAT na niektóre środki spożywcze

Uchylono pozycję 82 załącznika nr 3 do ustawy o VAT. Spowoduje to opodatkowanie cysteiny, cystyny i ich pochodnych podstawową stawką VAT. Cysteiny, cystyny i ich pochodne zwykle używa się jako składników środków spożywczych (głównie suplementy diety) oraz jako składniki produktów farmaceutycznych. Konieczność podwyższenia stawki VAT na te produkty wynika z faktu, że nie stanowią one produktów farmaceutycznych ani środków spożywczych.

Opodatkowanie wyrobów higienicznych lub farmaceutycznych

Uchylono pozycję 92 załącznika nr 3 do ustawy o VAT. Spowoduje to opodatkowanie wyrobów higienicznych lub farmaceutycznych (włączając smoczki) z gumy innej niż ebonit, podstawową stawką VAT. Grupa ta obejmuje między innymi:

• osłonki antykoncepcyjne,
• cewki,
• strzykawki i ich zbiorniki,
• rozpylacze,
• kroplomierze itp.,
• odciągacze do mleka,
• smoczki (smoczki do karmienia),
• torebki na lód,
• butelki na gorącą wodę,
• worki tlenowe,
• gumowe osłonki na palce,
• specjalne poduszki pneumatyczne dla chorych (np. pierścienie).

Utrzymanie obniżonej stawki VAT na smoczki dla niemowląt i dzieci

Dodano pozycję 107a do załącznika nr 3 do ustawy o VAT, obejmującą smoczki dla niemowląt i dzieci, w szczególności przeznaczone do celów medycznych. Zmiana związana jest z uchyleniem poz. 92, Jej celem jest utrzymanie obniżonej stawki na smoczki dla niemowląt i dzieci. Przykładowo będą w tej pozycji mieściły się smoczki przeznaczone do podawania produktów leczniczych, wyposażone w zbiornik i suwak dozujący czy smoczki do ssania o konstrukcji umożliwiającej użycie z sondą donosową i doustną, przeznaczone dla wcześniaków w celu zapobiegania nieprawidłowemu ustawieniu żuchwy i zapadaniu się języka, co może być przyczyną problemów oddechowych.

Obniżona stawka podatku na te towary uzasadniona jest stosowaniem ich w przypadku różnego rodzaju schorzeń zarówno dzieci, jak i matek. Niewątpliwie są to towary, które przeznaczone są do łagodzenia skutków niepełnosprawności. Jednocześnie należy zauważyć, że ze względu na praktyczne problemy różnicowania stawki w zależności od tego, czy dany smoczek wykorzystuje chore dziecko lub niemowlę (matkę) albo zdrowe, ustawodawca uznał za zasadne objęcie całej tej grupy towarów obniżoną stawką podatku.

Opodatkowanie soczewek kontaktowych nie służących do korekty wzroku

Zmieniono pozycję 103 załącznika nr 3 do ustawy o VAT, uznając że prawo do preferencji podatkowej mają jedynie soczewki kontaktowe; soczewki okularowe ze szkła i innych materiałów – służące do korekty wzroku. Przyjęcie takiego rozwiązania spowoduje wyłączenie z poz. 103 soczewek i szkieł, które nie służą do korekty wzroku (np. do okularów przeciwsłonecznych). Konsekwencją tego będzie opodatkowanie tych produktów (niemających statusu wyrobu medycznego) – podstawową stawką VAT.

Konsekwencje zmian

Podkreślam jednak, że uchylenie poz. 82 i 92 załącznika nr 3 do ustawy o VAT nie spowoduje, że wszystkie zawierające się w nich towary automatycznie zostaną objęte podstawową stawką VAT. Należy bowiem zauważyć, że niektóre z towarów, mogą stanowić wyrób medyczny w rozumieniu ustawy o wyrobach medycznych dopuszczony do obrotu . Zgodnie z poz. 105 załącznika nr 3 do ustawy o VAT dla nich podatek się nie zmieni. Jak na przykład:

• strzykawki do podawania leków,
• strzykawki służące do pobierania krwi,
• osłonki antykoncepcyjne,
• poduszki pneumatyczne przeznaczone dla chorych (pierścienie).

Co istotne, dostawa towarów, w odniesieniu do których wydano – np. decyzję w sprawie wycofania ich z obrotu – nie będzie mogła korzystać z opodatkowania stawką obniżoną. Towary takie nie będą bowiem wyrobami medycznymi, w rozumieniu ustawy o wyrobach medycznych dopuszczonymi do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Wyroby medyczne a VAT – dlaczego zmiany?

W wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej Komisja przeciwko Rzeczpospolitej Polskiej Trybunał stwierdził, że Rzeczpospolita uchybiła zobowiązaniom ciążącym na niej na mocy dyrektywy VAT. Zmiany do ustawy polegające na objęciu podstawową stawką podatku od towarów i usług niektórych wyrobów, stanowią dopełnienie wymogów wynikających z unijnych dyrektyw.

Wyroby medyczne a podatek VAT – kiedy znowelizowana ustawa wejdzie w życie?

Zgodnie z ustawą zmiany wejdą w życie po upływie 7 dniu od dnia ich ogłoszenia. Ustawę ogłoszono w czwartkowym Dzienniku Ustaw co oznacza, że wejdzie w życie 19 stycznia 2018 r. Zdaniem ustawodawcy zaproponowany termin wejścia w życie ustawy powinien umożliwić podatnikom dostosowanie się do wprowadzonych zmian. Pozwoli to Polsce uniknąć kar, które groziły za niestosowanie się do orzeczenia Trybunału.